Scheldehof
Scheldehof
Scheldehof
Scheldehof
Scheldehof
Scheldehof

Scheldehof

Naam gebouw

Scheldehof

Architect

Atelier Pro Den Haag

Opdrachtgever

WVO Zorg Vlissingen

Bouwer

Bouwgroep Peters Middelburg

Bouwperiode

2013-2017


Afzender plaquette

Stichting Architectuurplaquette

gebruiksfunctie bouwwerk

Gezondheids- en sociale voorzieningen

Woonvoorzieningen

Locatie

Peperdijk 263, 4381 EN Vlissingen, Nederland

Omschrijving

De Scheldehof in Vlissingen is een woonvoorziening voor somatische, psychiatrische en psycho-geriatrische patiënten en beschikt over zelfstandige woningen waarvan een deel met zorgdiensten. Het gebouw is een combinatie van de getransformeerde Zware Plaatwerkerij met ertegenaan een nieuwbouwcomplex.

Erfgoed
Toen opdrachtgever WVO Zorg behoefte had aan nieuwe huisvesting bood de gemeente Vlissingen één optie: het Scheldeterrein in de haven. Op de voormalige scheepswerf van Vlissingen stond de in onbruik geraakte Zware Plaatwerkerij, een enorme fabriekshal en een van de erfgoediconen die herinneren aan de scheepsbouw. Hoewel niet de meest logische bestemming voor een oude fabrieksloods, zag WVO Zorg de potentie van het reusachtige gebouw op deze locatie aan de rand van het centrum van Vlissingen

Behoud industriële elementen
De plaatwerkerij heeft een bijzondere maatvoering (een doos van 37.600 m3). Door de slechte conditie moest de plaatwerkerij volledig gestript worden, met uitzondering van stalen geraamte en het dak. Vandaaruit is het gebouw opnieuw opgebouwd met zoveel mogelijk zichtbare oude elementen, zoals de enorme stalen deuren, een binnen hijskraan en de dakconstructie op kolossale poten met daarop oorspronkelijke markeringen die de vroegere bedrijvigheid verraden. In Nederland is het niet haalbaar om stenen te bikken en terug te metselen. Daarom is een nieuwe steen gezocht die uitdrukking gaf aan het wezen van het gebouw. Voor het licht is het gebouw meer open gemaakt. De grondige aanpak versterkte de acceptatie bij het publiek. Het verpleeghuis is totaal anders geworden dan het oorspronkelijke donkere gebouw waar sommige van de huidige bewoners nog gewerkt hebben.

Contrasterende materialen
Psycho-geriatrische patiënten zijn ondergebracht in de nieuwbouw, die voor een deel ook gebruikt wordt voor zelfstandige bewoning zonder zorg. Dit, om meer verkeer en vitaliteit in het gebouw te brengen. Om de iconiciteit van de plaatwerkerij te versterken, zijn voor de nieuwbouw contrasterende materialen gebruikt in ambachtelijk sfeer die je kunt omschrijven als een Zeeuwse no-nonsense stijl. In de gevels zijn oude metseltechnieken gebruikt en de parcellering is een knipoog naar de oude binnenstad. De plaatwerkerij en de nieuwbouw gebruiken 64 bronnen voor aardwarmte. Meer bruikbare bronnen waren er niet. Dan zou het een groen gebouw zijn geweest. Nu is het een bijna groen gebouw. Het is een bijzonder gebouw geworden door het samenstel van nieuw en oud. Niet dat daar op voorhand naar gezocht was, maar in tweede instantie was dit een verrijking geworden van het resultaat.

Beleving centraal
Vanuit de visie van WVO Zorg moest het geen gebouw worden maar een omgeving waar je plezierig kunt vertoeven en waar je dingen kunt beleven. Een fijne omgeving die ook mensen naar jou laat komen. Dus er is ruimte ontworpen voor ontmoeten, zoals een binnentuin, brasserie, winkel, werkplaats, theater, podia, ateliers, kapsalon, pedicuresalon, maar ook logeerkamers, voor als je naaste wat langer wil blijven. De opdracht aan de architect was dus het creëren van een omgeving waar beleving centraal staat. In de zorg is altijd een spanningsveld geweest tussen wonen en werken. Het was niet de bedoeling dat de Scheldehofbewoners in de werkomgeving van het personeel zouden wonen, maar in een comfortabele omgeving, waar je keuzes kunt maken. Zo is aandacht besteed aan flexibiliteit in de interieurs. Niet de instelling bepaalt de inrichting maar de bewoner.

Ontwerpen voor dementie
Het interieur van de nieuwbouw, waar de psycho-geriatrische bewoners komen, is ingetogen, warm en rustig. Het is afgestemd op dementie. Dementie betekent dat de zintuigen slechter worden, waarbij aan het eind alleen de tast nog werkt. Daarom zijn in de kamers verschillende stofferingen gebruikt voor kleden en meubels. Dat prikkelt. Hersenen gaan steeds verder terug naar de kindertijd en het ergste dat je kunt doen is kinderen opsluiten. Dus geen gesloten deuren maar een open huis, juist voor demente bewoners. Een binnentuin biedt ruimte aan de bewoners om veilig aan de wandel te gaan. Ook is aandacht besteed aan het licht, om dag- en nachtritme te ondersteunen.

Ruimtelijke en sociale cohesie
Het uiteindelijke resultaat voldoet aan de verwachting van de opdrachtgever en de architect. Scheldehof is interessant genoeg om mensen te verleiden binnen te komen. Met gangbare nieuwbouw in de zorg zou dat een stuk moeilijker zijn. Maar juist het bijzondere karakter van het gebouw is de beste garantie dat er een vitale ontmoetingsplaats ontstaat van bewoners en omwonenden. De opdrachtgever heeft betekenis toegevoegd aan het industriële erfgoed en houdt dankzij de locatiekeuze het contact tussen de bewoners en de stad in stand. Er is een begin gemaakt met het aanhelen van een stuk stad.